Türkiye Eksperler Derneği Başkanı Ahmet Nedim Erdem, geçen yıl Eylül ayında başlayan kur artışı sonucu yükselen yedek parça ve boya malzemeleri fiyatlarının hasar maliyetlerinde ani ve yüksek oranlarda artışa neden olduğuna dikkat çekiyor. Erdem, bir maddi hasar için ödenen 100 liranın 70 lirasının yedek parça için ödendiğini hatırlatarak, yedek parça temininde dışa bağımlılık nedeniyle kur artışının maliyetleri doğrudan etkilediğini belirtiyor. Erdem’in değerlendirmesi şu şekilde:

2021 Yılı 3. çeyreğine kadar pandemi sürecinde yaşanılan normalleşme ile hasar dosya sayılarında bir önceki yıla göre bir miktar artış gerçekleşmiş olsa da hasar birim maliyetlerinde çok da artış gerçekleşmemiştir. Bu dönem içerisinde döviz kurlarındaki yüksek olmayan artışlar hasar maliyet kalemlerini çok etkilememiş, piyasa dengesi içerisinde fiyat artışlarına olumsuz olarak yansımamıştır. Fakat 2021 yılı Eylül ayı itibarıyla başlayıp Aralık ayının üçüncü haftasında tavan yapan döviz kurlarındaki hareketlilik genelde yurt dışından temin edilen başta yedek parçalar ve boya malzemeleri olmak üzere hasar maliyetlerinde ani ve yüksek oranlarda artış yaşanmasına sebep olmuştur. 2021 yılı içerisinde dünya genelinde yaşanan çip krizinin ise hasara konu parçaların temin ve maliyetlerinde olumsuz bir yansıması gözlemlenmemiştir.

Yedek parçada dışa bağımlılık önemli etken

Öncelikle günümüzde hasar maliyetlerinin yüzde 70’e yakın kısmının yedek parçalardan oluştuğunu belirtmek isteriz. Yani maddi bir hasar için ödenen her 100 TL’nin 70 TL’si yedek parçalar için ödenmektedir. Yedek parçaların temininde ise dışa bağımlılık oranımız son derece yüksektir. 2021 yılı içerisinde gerçekleşen döviz kuru artışları doğrudan parça fiyatlarına yansımıştır. 2021 yılı başındaki döviz fiyatlarının 2022 yılı başında yüzde 83 artmış olduğu görülmektedir. Bu artışa ilave olarak dünya genelindeki enflasyon artışlarının da parçaların döviz bazlı fiyatlarında yüzde 6 – 7 gibi bir oranda artışa sebebiyet verdiği gözlemlenmiştir. Ayrıca hasar maliyetleri içerisinde önemli bir yere sahip olan oto boyaları ve kimyasallarının fiyatları da aynı olumsuz etkiye maruz kalmıştır. 2021 yılı sonu itibarıyla gerçekleşen enflasyon oranı ve bunun yanında asgari ücretteki artışın da onarım işçiliği maliyetlerine 2022 yılı ilk çeyreğinde olumsuz yansıyacağı görülmektedir. Yine hasar maliyetleri içerisinde yer alan başta elektrik ve doğalgaz (oto boya atölyelerinde boya fırın maliyetlerinde önemli bir yere sahiptirler) olmak üzere enerji maliyetlerindeki artışlar ve akaryakıt fiyatlarındaki artışların özellikle lojistik maliyetlerine olumsuz etkisi de oto hasar maliyetlerindeki artışların ana sebepleri olmuştur.

Sırasıyla en çok artış yedek parçalar, boya malzemesi ve kimyasalları ile işçilik giderlerinde olmuştur. Bu noktada yurt içerisinde uluslararası standartlardaki yedek parça üretiminin desteklenmesi ve hasarlarda parça değişiminden çok parça onarımına gidilmesi önem arz etmektedir.